657 sayılı Kanunun 101 inci maddesinde Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışma saat ve usulünün tespiti yapılmıştır.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 101 inci maddesinde, "Günün yirmidört saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan Devlet memurlarının çalışma saat ve şekilleri kurumlarınca düzenlenir. Ancak, kadın memurlara tabip raporunda belirtilmesi halinde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından önce ve her halde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından itibaren ve doğumdan sonraki iki yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez. Engelli memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez. " hükmü yer almaktadır.
Devlet Memurları Kanununda yer almayan ve engelli aile bireyi olan ve kanunen bakmakla yükümlü olan kamu çalışanlarına sağlanacak kolaylıklar konusunda 2010/2 sayılı Genelgede düzenlemeler yapılmıştır.
Diğer taraftan, 30/01/2010 tarihli ve 27478 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, "Sendikal Gelişmeler Doğrultusunda Alınacak Önlemler" konulu 2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesinde; "Kamu çalışanlarının kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyinin bakıma muhtaç olduğunun ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla bu durumdaki personele özürlü aile ferdinin günlük bakımı için izin kullanımında gerekli kolaylık sağlanacak ve personel mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulacaktır." hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, engelli memurların emekli olma şartlarını düzenleyen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 4 üncü maddesinde, emekliliğe hak kazanma bakımından, engel oranı, sigortalılık süresi ve prim günü konusunda farklı hükümler yer almaktadır. 1 Ekim 2008 öncesi ve sonrası memuriyete girişteki farklılıklar dolayısıyla şartlarda da bir takım değişiklikler yer almaktadır. Engellilik oranları konusunda %40-49, %50-59 ve %60 ve üzeri şeklinde ayrıma gidilmiştir.
Mülga Devlet Personel Başkanlığı daha önce 14/08/2013 tarihinde vermiş olduğu bir görüşünde, 657 sayılı Kanunun 101 inci maddesindeki "engelli memur" ifadesinden söz konusu Kanunun 53 üncü maddesindeki engelli memur ibaresinin anlaşılması gerektiğini belirtmiştir.
Ancak, anılan Kanunun 53 üncü maddesinde ifade edilen, kamu kurum ve kuruluşlarının çalıştırmak zorunda olduğu engelli kotası, bu Kanunun 101 inci maddesindeki engelli memur ifadesiyle bağdaşmayacaktır. Engelli memur ibaresinden, sonradan engelli hale gelen, doğuştan engelli raporu bulunan veya mesleğe girmeden önce engelli duruma gelen memurların tamamının anlaşılması gerektiği değerlendirilmektedir.
Yukarıda yer verilen hükümler ve açıklamalar çerçevesinde,
1- 657 sayılı Kanunun 101 inci maddesinde ifade edilen engelli memur ibaresinden engelli raporundaki yüzdelik oranı ne olursa olsun sonradan, doğuştan veya mesleğe girmeden önce engelli olan memurların anlaşılması ve bu Kanunun 53 üncü maddesindeki engelli memurun anlaşılmaması gerektiği,
2- Engelli memurlara, isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası verilmemesi gerektiği,
3- Memurun, bakmakla yükümlü olduğu engelli aile bireyi bulunması halinde, memurun bu durumu ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla 2010/2 sayılı Başbakanlık Genelgesinin hükmüne istinaden mesai saatleri dışındaki nöbet görevinden ve gece vardiyasından muaf tutulması gerektiği,
4- Memurun, engelli yakını bulunması durumunda, mezkur Genelge hükmüne istinaden, kanunen bakmakla yükümlü olduğu özürlü aile bireyinin bakıma muhtaç olduğunun ilgili mevzuatına göre alınmış geçerli özürlü sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi kaydıyla mesai saatleri içerisinde ilgili memurun izin kullanması konusunda gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği,
5- Bu izin süresi hususunda yürürlükteki mevzuatta açık bir hüküm bulunmadığından, idare ve ilgili memur arasında denge gözetilerek uygun bir sürede izin kullandırılması gerektiği değerlendirilmektedir.
