Savant sendromu otizm teşhisi konulan 10 çocuktan bir tanesinde görülen bir rahatsızlıktır. Savant sendromu zihinsel engelli olmasına rağmen bir konuda ileri düzeyde yetenekli olma durumudur. Peki, Savant sendromu nedir? Savant sendromu belirtileri nelerdir? Savant sendromu testi ve tedavisi nasıl yapılır? Savant sendromu tedavi edilmezse ne olur?
Savant sendromu nedir?
Savant sendromu ileri derecede zihinsel engele sahip bireylerde ortaya çıkan yetenekler olarak bilinmektedir. Bireylerde ki engelin zıttına yetenekli olan bireyler özellikle zihinsel ve gelişimsel anlamda geride olan bireylerdir. İlk olarak 1987 yılında ortaya çıkan savant sendromu kavramı başlangıçta ıdiots savant veya otistik savant gibi adlarla tabir edilmiştir. Ancak otizm dışında farklı zihinsel hastalıklarda da görülebilen bu sendrom daha sonra savant sendromu adıyla anılmıştır. Savant sendromu doğuştan oluşabileceği gibi çocukluktan ya da bazı durumlarda yetişkinlik döneminde bile ortaya çıkabilir. Daha sonradan kazanılan savant sendromu ‘edinilmiş savant’ olarak isimlendirilir.
Savant sendromu belirtileri nelerdir?
Son yıllarda birçok sebepten dolayı otizm vakalarında artış meydana gelmiştir. Sıkça otizmli bireylerde görülen savant sendromu sosyal etkileşimi güçleştiren, tekrar edici davranışlara neden olan bir gelişimsel bozukluk olarak bilinmektedir.
Otizm spektrum bozukluğu için en yaygın belirtiler ise şunlardır:
- Göz teması kurmakta zorlanma
- Akranlar ile arkadaşlık kuramama
- Her çocuğun ilgi duyduğu şeylere ilgi duymama
- Empati kuramama
- Sohbete başlamakta ve sohbeti devam ettirmekte zorluk çekme
- Sürekli olarak inatlaşma
- Espri ve söylenenleri yanlış anlama
- Konuşmayı öğrenmekte güçlük çekme veya konuşamama gibi belirtiler otizm spektrum bozukluğu belirtileri olarak görülmektedir. Belirtilerin gözlendiği bireyler tanı konulması amacıyla en yakın sağlık kuruluşunda uzman doktora muayene olmalıdır.
Savant sendromu tedavisi nasıl yapılır?
Savant sendromu tedavisi için öncelikle hastanın gözlemler sonucu savant sendromu olduğu tespit edilmelidir. Savant sendromu tek başına bir hastalık değildir. Savant sendromu bu sebeple otizm yani merkezi sinir sistemi bozuklukları ve beyin hasarı hastalıkları tedavi süreçleri ile aynı şekilde ilerlemektedir. Savant sendromunda amaç hastanın yeteneğini de gelişimine destek olurken, sosyal becerilerini geliştirmektir. Savant sendromu ve buna bağlı asosyal durumun ortaya çıkmasına neden olan otizm tedavisinde özel eğitim esastır.
Savant sendromu hastaları bireysel ilgilenilmesi gereken hastalardır. Bu hastaların özel eğitim okullarında bireyin sosyal ve bilişsel gelişimi sağlanır. Hastalığın durumu hasta ile ilgilenme durumuna göre otizmli birey sosyal hayat kazandırılabilir. Başarılı tedavilerde dışarıdan otizmli olduğu anlaşılmayacak şekilde otizmli birey kendini geliştir. Burada önemli olan konu otizmli bireyin erken tedaviye başlamasıdır. Özel eğitimde bireyselleştirilmiş eğitim planı kullanılması gerekir. Savant sendromu tespit edilen bireylerde ise yine eğitim savant sendromuna göre planlanır.
Savant sendromu testi nasıl yapılır?
Birçok hastalıkta olduğu gibi savant sendromunda da ve bağlantılı olduğu otizmde de erken teşhis çok önemlidir. Erken teşhis edilen savant sendromu kişilerin hayata kazandırılmasını sağlama konusunda oldukça başarılıdır. Otizm teşhisi için somut bir test bulunmamaktadır. Hasta gözlemlenerek otizm tanısı konur. Yaşıtları ile kıyaslama yapılarak çocuğun konuşma, düşüncelerini ifade etme, sosyalleşme davranışsal açıdan durumları tespit edilerek otizm teşhisi konulur. Otizm teşhisi için ailelerde çocuklarına akranlarına göre karşılaştırarak en uygun tedaviyi uygulamak için bir sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekir.
Savant sendromu tedavi edilmezse ne olur?
Zihinsel hastalıkların, fizyolojik hastalıklara göre tanısı ve tedavisi çok daha zordur. Otizm ve savant sendromu da önemli ve teşhis edilmesi gereken hastalıklardır. Aksi takdirde zihinsel hastalıkları sahip kişiler hem kendilerine hem çevrelerine zarar verme eğiliminde bulunur. Savant sendromuna sahip kişilerde eğer teşhis edilip tedavi edilmezlerse toplum tarafından dışlanan, iletişim kuramayan, yanlış anlaşılan bireyler olarak hayatlarını devam ettirir.
Bu durum topluma karışamayan bu sebeple yalnızlaşan bireylerin ortaya çıkmasına neden olur. Ancak savant sendromu tedavi edildiğinde kişi topluma kazandırılarak, sosyalleşmesi sağlanır ve normal olarak hayatlarını devam etmeleri sağlanır. Yetenekleri alanında da geliştirilen savant sendromuna sahip kişiler yetenekleri doğrultusunda da gelişmeye devam eder. Böylece tedavi edilen savant sendromu nasıl kişiler sosyal hayatta da oldukça başarılı bireyler olarak hayatlarını sürdürür.
